สูตรที่ 10

ว่าด้วยบริษัท 2 คือ อธรรมวาทีและธรรมวาที

[296] 50. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บริษัท 2 จำพวกนี้ 2 จำพวก
เป็นไฉน คือ อธรรมวาทีบริษัท 1 ธรรมวาทีบริษัท 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ก็อธรรมวาทีบริษัทเป็นไฉน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในบริษัทใด
ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุทั้งหลายยึดถืออธิกรณ์ เป็นธรรมหรือไม่เป็นธรรม
ก็ตาม ภิกษุเหล่านั้น ครั้นยึดถืออธิกรณ์นั้นแล้ว ไม่ยังกันและกันให้
ยินยอม ไม่เข้าถึงความตกลงกัน ไม่ยังกันและกันให้เพ่งโทษตน ภิกษุ
เหล่านั้นมีการไม่ตกลงกันเป็นกำลัง มีการไม่เพ่งโทษตนเป็นกำลัง คิด
ไม่สละคืน ยึดมั่นอธิกรณ์นั้นแหละด้วยกำลัง ด้วยลูบคลำ แล้วกล่าวว่า
" คำนี้ เท่านั้นจริง คำอื่นเปล่า" ดังนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บริษัทนี้
เรียกว่า " อธรรมวาทีบริษัท."
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ธรรมวาทีบริษัทเป็นไฉน ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ในบริษัทใดในธรรมวินัยนี้ ภิกษุทั้งหลายยึดถืออธิกรณ์ เป็น
ธรรมหรือไม่เป็นธรรมก็ตาม ภิกษุเหล่านั้นครั้นยึดถืออธิกรณ์นั้นแล้ว
ยังกันและกันให้ยินยอม เข้าถึงความตกลงกัน ยังกันและกันให้เพ่งโทษ
เข้าถึงการเพ่งโทษตน ภิกษุเหล่านั้นมีความตกลงกันเป็นกำลัง คิดสละคืน
ไม่ยึดมั่นอธิกรณ์นั้นด้วยกำลัง" ด้วยการลูบคลำ แล้วกล่าวว่า " คำนี้
เท่านั้นจริง คำอื่นเปล่า" ดังนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บริษัทนี้เรียกว่า
"ธรรมวาทีบริษัท" ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บริษัท 2 จำพวกนี้แล ดูก่อน

ภิกษุทั้งหลาย บรรดาบริษัท 2 จำพวกนี้ ธรรมวาทีบริษัทเป็นเลิศ.
จบสูตรที่ 10
จบปริสวรรคที่ 5
จบปฐมปัณณาสก์

อรรถกถาสูตรที่ 10

ในสูตรที่ 10 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า อธิกรณํได้แก่ อธิกรณ์ 4 อย่าง มีวิวาทาธิกรณ์เป็นต้น.
บทว่า อาทิยนฺติ แปลว่า ถือเอา. บทว่า สญฺญาเปนฺติ แปลว่า ให้รู้กัน.
บทว่า น จ สญฺญตฺตึ อุปคจฺฉนฺติ ความว่า ไม่ประชุมแม้เพื่อประกาศ
ให้รู้กัน. บทว่า น จ นิชฺฌาเปนฺติ ได้แก่ ไม่ให้เพ่งโทษกัน . บทว่า
น จ นิชฺฌตฺตึ อุปคจฺฉนฺติ ความว่า ไม่ประชุมเพื่อให้เพ่งโทษกันและ-
กัน. บทว่า อสญญตฺติพลา ความว่าภิกษุเหล่านั้น ชื่อว่า อสญฺญตฺติพลา
เพราะมีการไม่ตกลงกันเป็นกำลัง. บทว่า อปฺปฏินิสฺสคฺคมนฺติโน
ความว่า ภิกษุเหล่าใดมีความคิดอย่างนี้ว่า ถ้าอธิกรณ์ที่พวกเราถือ จักเป็น
ธรรมไซร้ พวกเราจักถือ ถ้าไม่เป็นธรรมไซร้พวกเราจักวางมือ ดังนี้
ภิกษุเหล่านั้น ชื่อว่ามีการไม่คิดสละคืน. แต่ภิกษุเหล่านี้ไม่คิดกั้น
อย่างนั้น เหตุนั้น จึงชื่อว่า ไม่มีการคิดกันสละคืน. บทว่า ถามสา
ปรามสา อภินิวิสฺส ความว่า ยึดมั่นโดยกำลังทิฏฐิและโดยการลูบคลำทิฏฐิ.
บทว่า อิทเมว สจฺจํ ความว่า คำของพวกเรานี้เท่านั้น จริง. บทว่า